یَأَیهّا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَ إِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ [1]

روز غدیر، روز نور، روز سرور، روز سرشارى و اکمال، روز بارورى و اتمام، روز رهبرى و ولایت است. غدیر، خود برکه‌ى نور و عشق است، دریاى شور و جوشش، آن هم‌در کویر کور و ریگزار مرگ. غدیر، این نام مقدس، عنوانِ عقیده واساس دین ما است. غدیر عصاره ونتیجه ى خلقت وچکیده ى تمام ادیان الهى وخلاصه ى مکتب وحى است. غدیر اعتقاد ماست، و فقط یک واقعه ى تاریخى نیست. غدیر، ثمره ى نبوّت ومیوه ى رسالت است. غدیر، تعیین خط مشى مسلمین تا آخرین روز دنیا است. غدیر، نه فراموش شدنى است نه کهنه شدنى!! هزار و چهارصد سال است که شیعه زلال پر برکت غدیر را به پاى درختان ولایت مى افشاند و از آن بیابانِ خشک، باغهاى پر ثمر اعتقادى و گلهاى زیباى محبت را پرورش مى دهد. خار و خس کینه هاى دشمن على علیه السلام را با برائت و لعن آنان ریشه کن نموده، و با حجتى قوى که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به دستش داده مرزهاى غدیر را به روى معاندین بسته و جرأت تعرّض را از آنان سلب نموده است. شهیدان غدیر در عرصه ى هزار و چهارصد ساله ى آن، دنباله روى اوّلین شهیدان آن فاطمه و محسن علیهماالسلام و پیرو شهیدان با عظمت غدیر در کربلا هستند. عاشورا مولود غدیر و حافظ آن است؛ سنگرى رو در روى سقیفه!. هر آنچه در خطبه ی غدیر برای مردم ذکر شده الزاما باید دارای اهمیت ویژه ای باشد که پیامبر رحمةٌ للعالمین به خاطر آن، مسلمین را در آن شرائط خاص بدان توصیه فرموده است.

در بخشی از این خطبه مبارک، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) به معرفی آخرین وصی خویش و فرج و ظهور آن حضرت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) پرداخته اند که مجموع آن به حدود 25 جمله می رسد و در این مقال به 14 مورد از آن اشاره ای اجمالی خواهد شد؛

أَلا إِنَّ خاتَمَ الْأَئِمَةِ مِنَّا الْقائِمَ الْمَهْدِی؛ آگاه باشید! همانا آخرین امام، قائم مهدی از ماست.

1) یکی از اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله)

2) قیام کننده به حق

نبی مکرم اسلام در زمان حیات پربرکت خویش، بارها آخرین وصی خود را معرفی فرمودند ولی با این وجود، مسلمانان و حتی شیعیان در مراحل مختلف تاریخ گاهی دچار اشتباه شده و به انحراف می رفتند. م?ید این ادّعا تاریخ پیدایش برخی از مذاهب است که تا این زمان نیز پیروان آن ها موجود هستند.

أَلا إِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدِّینِ ؛ آگاه باشید! او بر تمامی ادیان چیره خواهد بود.

3) غالب بر اساس دین الهی

م?ید این صفت در قرآن کریم نیز وارد شده است. خداوند در این آیه می فرماید:

« هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ  کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ » ؛ «او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد تا آن را بر همه آیینها غالب گرداند؛ هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.» [2]

امام باقر علیه السلام در ذیل آیه فوق فرمود: « اِنَّ ذلِکَ یَکُونُ عِنْدَ خُرُوجِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ صَلَواتُ اللّهِ فَلا یَبْقی اَحَدٌ اِلاَّ اَقَرَّ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله » ؛ « این مسئله (فراگیر شدن دین اسلام) در زمان قیام مهدی علیه السلام از آل محمد ـ که درود خدا بر او و آل او باد ـ خواهد بود. پس احدی باقی نمی ماند، مگر آن که اقرار به [رسالت] محمد صلی الله علیه و آله می کند.» [3]

أَلاإِنَّهُ الْمُدْرِکُ بِکُلِّ ثارٍ لاَوْلِیاءِالله ؛ او خونخواه تمام اولیای خداست.

4) خونخواه تمام اولیائی که در طول تاریخ، مورد ستم واقع شدند.

در دعای شریف ندبه نیز چنین وصفی برای آن حضرت ذکر شده و می فرماید:

أَیْنَ الطَّالِبُ بِذُحُولِ الْأَنْبِیَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِیَاءِ أَیْنَ الطَّالِبُ [الْمُطَالِبُ‏] بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِکَرْبَلاءَ

کجاست خواهنده خون پیامبران و فرزندان پیامبران،کجاست خواهنده خون‏ کشته در کربلا ...

أَلا إِنَّهُ الْغَرّافُ مِنْ بَحْرٍ عَمیقٍ، أَلا إِنَّهُ وارِثُ کُلِّ عِلْمٍ وَالمُحیطُ بِکُلِّ فَهْمٍ ؛

آگاه باشید! او از دریایی ژرف (علوم بی نهایت الهی) پیمانه هایی افزون گیرد. او وارث دانش ها و حاکم بر ادراک هاست.

5) عالم به علم بی نهایت الهی

6) وارث دانش گذشتگان

7) حاکم بر ادراک ها

بنابر نقل روایات این باب، حضرت بقیة الله (عجل الله تعالی فرجه الشریف) کتب آسمانی آئین های الهی قبل از اسلام از جمله کتاب حضرت آدم و شیث و تورات و انجیل و زبور را به صورت حقیقی و تحریف نشده، برای پیروان آن ها تبیین می‌فرماید و در پایان قرائت هر کتاب آسمانی، پیروان آن آئین بر حقیقت آنچه توسط ایشان خوانده شده، گواهی می‌دهند و به آن حضرت ایمان می آورند. [4]

أَلا إِنَّهُ یَسِمُ کُلَّ ذی فَضْلٍ بِفَضْلِهِ وَ کُلَّ ذی جَهْلٍ بِجَهْلِهِ ؛ هشدار! که او به هر ارزشمندی به اندازه ی ارزش او، و به هر نادان و بی ارزشی به اندازه ی نادانی اش نیکی کند.

8) شایسته سالار و لیاقت محوری

در این باب نیز روایاتی ذکر شده است. امام باقر (علیه السلام) در این خصوص فرموده است:

قائم 313 نفر را به تمام اقطار و اکناف عالم می‌فرستد که تا زمانی که این شایستگان به وجود نیایند، اصولاً ظهور حضرت با اشکال اساسی مواجه خواهد بود.

براساس خصوصیات اعضای کابینه حضرت مهدی(عج) و سیمای یاران آن حضرت وجود عنصر شایسته‌سالاری کاملاً رعایت خواهد شد.

أَلا إِنَّهُ المُخْبِرُ عَنْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْمُشَیِّدُ لاَمْرِ آیاتِهِ ؛ هان! بدانید که او از سوی پروردگارش سخن می گوید و آیات و نشانه ی او را برپا کند.

9) سخنگو از جانب پروردگار

10) برپا کننده ی آیات الهی

همان طور که آیات کریمه قرآن کریم برای بشر حجت هستند، روایات و کلام گهربار معصومین (علیهم السلام) نیز به همان اندازه از حجیت برخوردارند. و این همان مسأله ای است که در علم فقه «سنت» نامیده می شود. (به معنای قول یا فعل یا تقریر معصوم)

أَلا إِنَّهُ الْمُفَوَّضُ إِلَیْهِ ؛ بیدار باشید! هموست که [اختیار امور جهانیان و آیین آنان ] به او واگذار شده است.

(بنابر نقل روایات این باب، حضرت بقیة الله (عجل الله تعالی فرجه الشریف) کتب آسمانی آئین های الهی قبل از اسلام از جمله کتاب حضرت آدم و شیث و تورات و انجیل و زبور را به صورت حقیقی و تحریف نشده، برای پیروان آن ها تبیین می‌فرماید و در پایان قرائت هر کتاب آسمانی، پیروان آن آئین بر حقیقت آنچه توسط ایشان خوانده شده، گواهی می‌دهند و به آن حضرت ایمان می آورند)

11) حاکم بر تمامی امور عالم امکان

چه بسا این جمله، پاسخی باشد برای افرادی که شیعه را به دلیل اهتمام به زیارت معصومین (علیهم السلام) و عرض ارادت به ساحت قدسی ایشان محکوم به شرک می کنند.

أَلا إِنَّهُ قَدْ بَشَّرَ بِهِ مَنْ سَلَفَ مِنَ الْقُرونِ بَیْنَ یَدَیْهِ ؛ آگاه باشید! که تمامی گذشتگان ظهور او را پیشگویی کرده اند.

12) ظهور او مورد بشارت گذشتگان بوده است.

خداوند عز و جل در قرآن کریم می فرماید:

وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُون‏ ؛ و در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان شایسته‏ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد! »

غالب مفسران در تفسیر این آیه شریفه فرموده اند: منظور از بندگان صالح ؛ یاران قائم علیه السّلام هستند.

أَلا إِنَّهُ الْباقی حُجَّةً وَ لاحُجَّةَ بَعْدَهُ وَلا حَقَّ إِلاّ مَعَهُ وَلانُورَ إِلاّعِنْدَهُ.

آگاه باشید! که اوست حجّت پایدار و پس از او حجّتی نخواهد بود.[5] درستی و راستی و نور و روشنایی تنها نزد اوست.

13) پایان دهنده و ختم کننده ی سلسله ی شریف امامت

14) حق با او و او با حق است

بنابر روایات عدیده، اولین کلام حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) پس از ظهور موفور السرورشان این آیه شریف است: (بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُ?ْمِنِینَ) [6] . سپس می فرمایند: من بقیة الله و خلیفة الله و حجة الله برای شما در زمین هستم. [7]

پی نوشت:

[1] سوره مائده / 67‏

[2] این آیه شریف در چند سوره از قرآن کریم بیان شده است. از جمله : توبه / 33  .  صف / 9

[3] التفسیر الصافی / ج 2 / ص 338

بخش ششم از خطبه غدیر

[3] یَخْرُجَ فَیَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً

[4] مختصر البصائر / 444

[5] این تعبیر به عنوان حجّت و امامت است و نظرى به رجعت دیگر امامان ندارد زیرا آنان حجّت هاى پیشین اند که دوباره رجعت خواهند نمود.

[6] هود / 86

[7] کمال الدین و تمام النعمة / ج‏1 / 331